Cumartesi günü 7,8 büyüklüğünde bir depremle sarsılan Nepal'de, 1934'te de çok büyük bir deprem meydana gelmişti. 81 yıl önceki deprem Katmandu'nun dörtte birini yerle bir etmiş, 17 binden fazla insanın ölümüne yol açmıştı.
Jeologlar, son depremle bir önceki büyük depremin, 700 yıldan önce meydana gelen iki büyük sarsıntıyla aynı çizgiyi tekrarladığını ve fay hattındaki basıncın yarattığı domino etkisiyle oluştuğunu düşünüyor.
Araştırmacılar böyle bir tekrar olabileceğini, daha geçtiğimiz haftalarda bölgede yaptıkları saha çalışmalarında keşfetmişti.
Fransa'daki CEA araştırma merkezinden Laurent Bollinger, geçen ay Nepal'deyken depremlerin izlediği tarihi çizgiyi ortaya çıkarmış ve tam da Cumartesi günkü büyük depremin meydana geldiği noktada, şiddetli bir sarsıntı olacağını tahmin etmişti.
Nepal'in orta kesiminin güney bölgesindeki sık ormanlık alanda, Bollinger ve ekibi ülkenin, batıdan doğuya uzanan 1000 km.'yi aşan uzunluktaki başlıca fay hattının yerin yüzeyine çıktığı noktada hendekler kazdı ve hat boyunca gömülü kömür parçalarını esas alarak fay hattının en son ne zaman hareket halinde olduğunu hesapladı.
Çok eski kitaplarda birçok büyük depremden söz ediliyordu ama bu sarsıntıların tam nerede meydana geldiğini saptamak son derece güç.
Muson yağmurları yamaçlardaki toprakların kaymasına neden oluyor ve sık ormanlık alanlar bölgenin büyük bölümünü kaplıyor. Dolayısıyla deprem hatları hızla gözden kayboluyor.
'Fay uzun süredir hareket etmiyordu'
Bollinger ve grubuysa, fay hattının bu bölümünün çok uzun bir süredir hareket etmediğini belirledi.
İki hafta önce bulgularını Nepal Jeoloji Kurumu'na sunan Bollinger, "Bu fay hattının 1505 ve 1833'teki büyük depremlerin hattı olmadığını ortaya koyduk. Bu hattın 1255 ve 1934'te büyük depremler yarattığını gösterdik." dedi.
Bollinger ile birlikte çalışan Singapur Yeryüzü Gözlemevi'nden Paul Tapponnier, "Katmandu ve Pokhara'nın şu sıralarda, ana fay hattında meydana gelebilecek kırılmalara karşı özellikle hassas bir konumda olduğunu gördük. 1344'te de iki kent arasında aynı fay hattında böyle bir kırılma meydana geldiğini tahmin ediyoruz." dedi.
Büyük depremler olduğunda yerde oluşan hareketler fay hattı boyunca yeni basınçlar yaratıyor. 1255 yılında da böyle birşey yaşandığı tahmin ediliyor.
1255'ten sonra gelen 89 yıl boyunca bu fay hattının batısından geçen hat üzerinde basınç oluştu ve bu da nihayet 1344 yılındaki büyük depreme yol açtı.
Şimdi de tarih tekerrür etmiş görünüyor. 1934'deki depremin yarattığı basınç, fay hattı boyunca batıya doğru ilerledi ve 81 yıl sonra geçen Cumartesi günkü büyük sarsıntıya yol açtı.
Jeolog ekibi bölgede yeni sarsıntılar daha beklenebileceğini belirtiyor.
Laurent Bollinger, "İlk hesaplamalar gösteriyor ki, Cumartesi günkü 7,8 büyüklüğündeki deprem yer altındaki basıncın tamamının yer üstüne çıkabilmesini sağlayacak büyüklükte olmadı. Yerin altında depolanmış daha fazla basınç bulunması mümkün. Önümüzdeki on yıllarda bu depremin batısında ve güneyinde bir başka büyük deprem olması beklenebilir." dedi.
Kaynak: bbc.co.uk/turkce
