2023-2024 Öğretim Yılı Coğrafya Dersi Plan Örnekleri 2023-2024 Öğretim Yılı Coğrafya Dersi Sene Başı Zümre Tutanağı Örneği 9-10-11-12.Sınıf Coğrafya Dersi Günlük Plan Örnekleri 2018-2019 Öğretim Yılı Coğrafya Dersi Yazılı Örnekleri (9,10,11 ve 12.Sınıflar) Yeni Coğrafya Öğretim Programı (20.01.2018)

Tektonik Plaka Nedir?

Cevapla
Kullanıcı avatarı
Ihsan
Mesajlar: 2460
Kayıt: Çrş Ağu 21, 2013 8:34 pm
Ettiği Teşekkür: 168
Aldığı Teşekkür: 288

Tektonik Plaka Nedir?

Mesaj gönderen Ihsan »

Tektonik Plaka Nedir?

Resim

İngiliz Francis Bacon 1620’de Afrika ve Güney Amerika kıyılarının yap-boz parçaları gibi birbirine uyduğunu fark etti.
20. yüzyılın başında Alman Alfred Wegener kendine sordu: Kıtalar geçmişte birleşik olup sonradan ayrılarak birbirinden uzaklaşmış olabilir mi?
Wegener 1930’da, Grönland’a yaptığı yolculukta öldü. Ne yazık ki tartışmalar yaratan “kıtasal sürüklenme” fikrinin ulaştığı zaferi göremedi.

20. yüzyıl sonlarına gelindiğinde, Wegener’in büyük fikri doğrulandı ve gelişerek modern “plaka tektoniği” teorisine dönüştürüldü.

Yerin kabuğu (litosfer) eriyik magma üstüne yüzer. 2 tip kabuk vardır: Okyanus- ince/yoğun; kıta- kalın/hafif, daha yüksekte yüzer.

Litosfer “plakalara” bölünmüştür. İki kıta plakasının çarpıştığı yerde kabuk yukarı doğru kıvrımlanarak, Himalayalar gibi dağları oluşturur.

Kıta ve okyanus plakaları çarpışırsa, okyanus plakası alta dalarak plakayı yukarı kıvırır. Sonuç: Dağlar (Andlar) & volkanlar (sürtünmeyle).

Plakalar “Okyanus ortası sırtları”nda ayrılınca, lavlar boşluğu doldurup yeni kabuk oluşturur. Okyanus yayılır. Atlantik eskiden göldü.

İlginçtir bugün Afrika’da yeni bir okyanusun doğduğunu görüyoruz. Etiyopya, Afar’da 3 plaka birbirinden uzaklaşıyor. Boşluk suyla dolacak.

Plaka tektoniğine göre 250 milyon yıl önce Dünya’da tek bir “süper kıta” vardı (Pangaea). Onun bölünmesi bugünkü kıtaları yarattı.

Tektonik plakaların ardındaki itici güç, sıcak magmanın yükselmesi ve soğuk magmanın yerküre içinde batmasıdır; tencerede ısıtılan su gibi.

Isı kaynağı: Kayaç radyoaktivistesi. Başta bu yerküreyi eritti, yoğun demir batarak çekirdeğe indi, hafif kayaç (litosfer) yüzeye sürüklendi.

Litosferin ilk başta neden plakalara ayrıldığı bilinmiyor. Sadece yerkürenin soğuyup büzüşmesi bile olabilir. Ya da uzay kaynaklı bir etki.

Plaka hareketini kolaylaştırmada sıvı su hayati rol oynar. Yaklaşık Dünya büyüklüğünde ama susuz olan Venüs’te tektonik plaka yoktur.



Kaynak: bilenyok.com
[Teşekkür Butonu][Sosyal Medya Hesaplarımız][Site Kuralları]
"Özgürlük uğrunda herşeyi göze alabilenlerin hakkıdır!"

Cevapla