Gökkuşağı Neden Çıkar?
1665. Londra’da veba. Kuzeydoğuda Cambridge kapatılır. 22’lik, henüz ünsüz Newton, eve yürür. 18 ay kapanır, bilimin çehresini değiştirir.
Kütleçekime açıklık getirdiği “mucizevi yıl”da kendine sorar: Teleskopla bakınca yıldızlar neden gökkuşağı renkleriyle çevrili görünüyor?
Teleskopta mercek -kalınlığı değişen cam disk- kullanılır. Newton daha basit bir şey dener: Kalınlığı değişen üçgen takoz (prizma).
Newton prizmayı Woolsthorpe’da perde arasından süzülen beyaz ışığın önüne yerleştirir: Bir bakar ki karanlık duvara…
…gökkuşağının tüm renkleri yansıyor -kırmızı (İngilizcede;r), turuncu(o), sarı(y), yeşil(g), mavi(b), çivit(i), mor(v).
(Az insan bunu bilir… Roy G. Biv İngiliz Romancı Martin Amis’in çizgi romanı The Information‘daki bir karakterin de adıdır.)
Newton tayf yolu üstüne (ters yönde) ikinci bir prizma yerleştirince renkler mucizevi bir biçimde yeniden birleşip beyaz ışığa dönüşür.
Newton Güneş’ten gelen beyaz ışığın aslında gökkuşağının birbirine geçmiş tüm renklerinden meydana geldiği yönünde doğru bir sonuca varır.
Cam prizmanın yaptığı şey, farklı renkleri farklı miktarda kırarak, beyaz ışığın içindeki renk yelpazesini ortaya çıkarmaktır.
Işık (görülemeyecek küçüklükte) bir dalgadır, her rengin boyutu farklıdır (dalgaboyları). Kırmızı ışığın dalgaboyu, mavi ışığın 2 katı kadardır.
Gökkuşağını yaratan şey, yağmur damlalarıdır. Çok sayıda minicik prizma görevini gören damlalar, beyaz ışığı içindeki renklere ayrıştıştırır.
Damlanın arka yüzeyi minik ayna işlevi görür. Işık 1 veya 2 kez yansıyıp çıkar: O yüzden sıkça 2 gökkuşağı olur, 2.’nin renkleri tersinedir.
Damladan giren ışınla çıkan ışının arasındaki açı (“gökkuşağı açısı”) 42 derecedir. İkinci gökkuşağı için açı 51 derecedir.
Gökkuşağı aslında çemberdir. Ancak araya ufuk girdiği için biz çemberin bir kısmını, yani yarım dairesel kuşağı görürüz.
Newton yıldızları çevreleyen gökkuşağı renklerini sorununu, aynalı mercek kullanarak çözer. “Aynalı teleskobu” icat eder. Dahiyane!
Kaynak: bilenyok.com
Gökkuşağı Neden Çıkar?
Gökkuşağı Neden Çıkar?
[Teşekkür Butonu][Sosyal Medya Hesaplarımız][Site Kuralları]
"Özgürlük uğrunda herşeyi göze alabilenlerin hakkıdır!"
"Özgürlük uğrunda herşeyi göze alabilenlerin hakkıdır!"