2023-2024 Öğretim Yılı Coğrafya Dersi Plan Örnekleri 2023-2024 Öğretim Yılı Coğrafya Dersi Sene Başı Zümre Tutanağı Örneği 9-10-11-12.Sınıf Coğrafya Dersi Günlük Plan Örnekleri 2018-2019 Öğretim Yılı Coğrafya Dersi Yazılı Örnekleri (9,10,11 ve 12.Sınıflar) Yeni Coğrafya Öğretim Programı (20.01.2018)

Kaşgarlı Mahmut ve İlk Türk Haritası

Cevapla
Kullanıcı avatarı
Ihsan
Mesajlar: 2460
Kayıt: Çrş Ağu 21, 2013 8:34 pm
Ettiği Teşekkür: 168
Aldığı Teşekkür: 288

Kaşgarlı Mahmut ve İlk Türk Haritası

Mesaj gönderen Ihsan »

Kaşgarlı Mahmut ve İlk Türk Haritası

Kaşgârlı Mahmud (Mahmud bin Hüseyn bin Muhammed), XI. Yüzyılın 2. yarısında (1077) yaşamış ve Divan-ü Lugati’t-Türk adlı sözlüğü yazmış olan Türk dil bilginidir. Mahmud’un hayatı hakkında, Divan’ü Lugat’in türlü yerlerinde ,kendisi tarafından verilen bazı bilgilerden fazla bir şey bilinmemektedir.

Kaşgârlı Mahmud, kuvvetli bir medrese öğrenimi görmüş, devrinin İslam ilimlerini, oradaki Türk bilginlerinden öğrenip icazet almıştır. Kaşgârlı Mahmud’u yalnız bir dil bilimci değil, Türk tarih, coğrafya, etnografya, folklor ve halk edebiyatı alanlarında ve Türkoloji alanında ansiklopedik bilgilerle donatılmış bir Türk bilgini olarak değerlendirmek en doğrusudur. Arap dilini de, İslam ilimlerini de gerçekten iyi bilen Kaşgârlı Mahmud, öz dilini milli kültürünü, yurt sevgisini her şeyin üstünde gören bir bilginimizdir. O, Divan-ü Lugat’i ile Türkoloji’nin kurucusu olmuştur.

XI. yüzyıl Türk Dili yadigârları arasında en önemli yeri tutan Divan-ü Lugati’t –Türk, yalnız bir sözlük değil, Türk tarihine, coğrafyasına, mitolojisine, folklor ve halk edebiyatına, kısacası, Türk milli kültürüne ait zengin bilgileri içine alan ansiklopedik bir eserdir.

Resim
Kaşgârlı Mahmud’un Dünya Haritası

Kaşgârlı Mahmud’un Divan-ü Lugat’t-Türk adlı eserine ilave ettiği ilk Türk Dünya Haritasında, Türklerin yaşadığı bölgeler ile, bunların ilişkide bulundukları bazı ulus ve ülkeler gösterilmiştir. Bu harita Orta Asya’nın büyük bir kısmını, Çin ve kuzey Afrika’yı içermektedir. Batı yönünde Volga Nehri’ne dayanmaktadır. Dünyanın tepsi gibi düz, ancak yuvarlak olduğu kabul edilen bu harita bir kroki özelliğindedir. Haritada dağlar kırmızı, denizler yeşil, kumluk sahalar sarı, ırmaklar mavi renklerle gösterilmiştir. Haritanın ana merkez noktasını Türk hükümdarlarının oturdukları Balasagun şehri teşkil etmektedir. Şehrin yakınında gösterilerek adı belirtilmeyen göl ise Isıg-gölüdür. Kaşgarlı'nın kendisi de bu yurtlardan olduğu için; harita merkezinin seçiminde etkilenmesi doğaldır. Yani dünyanın merkezi Kaşgârlı haritasında, kendi ana vatanı olmuştur. Hiçbir noktada Türk üstünlüğünü ihmal edemeyen Kaşgârlı, bu noktada da milliyetçilik şuurunu göstermiştir.

Resim
Kaşgârlı Mahmud’a Ait Dünya Haritasının Türkçe Çevirisi

Diğer coğrafi adlandırmalar, yer adları ve ülkeler de, haritanın merkezine göre ayarlanmıştır. Yönler eski Türk geleneğine uygun olarak Orhun Kitabeleri’ndekine paraleldir. Buna göre haritanın esas yön alma noktasını, doğu teşkil etmiştir. Türklerin yaşadığı bölgelere verilen önem, Türklerin ilişkide bulunduğu diğer ülke ve uluslardan da esirgenmemiştir.

Türklerin ilgisinin bulunmadığı alanlar ve uluslar, haritada yer almamıştır. Haritanın merkezini Balasagun şehrinin oluşturması ve haritada, Türklerle kaplı alanların özenle işaretlenmesi ve onlarla ilgili yer adı unsurların belirtilmesi, haritanın bir Türk coğrafyacısının elinden çıktığını açıkça göstermektedir. Hun Türkleri devrinde; saraylara mensup kişiler arasında bayramlar münasebetiyle haritalar armağan etmek, bir çeşit devlet geleneği haline getirilmiştir. Hun başçılarından birisi tarafından Çin İmparatoruna gönderilen ülke haritası, tabiiyete giriş anlamına gelmiştir. Doğu Türkistan’a ait iki eski Türk haritasının varlığı bilinmesine rağmen, Kaşgârlı’nınki on birinci yüzyıl Türk yayılımını belirtmesi bakımından, büyük bir değer taşımaktadır.

Haritada yerleri ve iskân bölgeleri belirtilen Türk Boyları, Kaşgârlı’nın etnik sınıflandırmasına göre yirmi ana kökten ibarettir. Her boy da kendi yapısı içerisinde, birkaç uyruğa ayrılmıştır. Divanda sadece esas boylara yer verilmiştir. Uyruklar ve Türk soyları, büyük bir sayı oluşturduğundan, ihmal edilmiştir. Sadece herkesin bilmesi gerekenler ve zorunlu kabul edilenler alınmışlardır.

Kaynak:
[Teşekkür Butonu][Sosyal Medya Hesaplarımız][Site Kuralları]
"Özgürlük uğrunda herşeyi göze alabilenlerin hakkıdır!"

Cevapla