Gökadaların Uzaklığını Nereden Biliyoruz?
Gökadalar evrenin yapıtaşlarıdır, bu yüzden “Gökada uzaklığını nasıl biliyoruz?” sorusu, “Evrenin boyutunu nasıl biliyoruz?” ile aynıdır.
Bir gökadanın uzaklığını bulmak için parlaklığını yakındaki benzeri bir cisimle karşılaştırabileceğimiz bir “standart ışık kaynağı” gerekir.
Gökbilimciler yakın gökadalar için Cepheid değişkenlerini kullanır. Parlaklıklarının değişme süreleri, gerçek parlaklıklarıyla ilgilidir.
Ultra parlak Cepheid’ler M100 gökadasında tespit edildi, gökada mesafesi Samanyolu’na 56 milyon ışık yılı olarak belirlendi.
Daha öteleri ölçmek için gökbilimcilerin Cepheid’lerden daha da parlak standart ışık kaynakları bulmaları gerekir: Tip la süpernovalar.
Tip la süpernovalar, bir yıldızın Dünya boyutunda bir “beyaz cüce”ye madde boşaltarak, onun patlamasına neden olduğu ikili sitemlerde olur.
Yaygın kanıya göre bu tür beyaz cüceler sonunda süpernova olarak patladıklarında, daima aynı parlaklığa sahip olurlar.
Tip la süpernovalar öyle parlaktır ki evrenin en kıyısında bile görünür. En uzak gökadaların mesafe tahmini için değerler sağlamıştır.
Kozmik mesafe ölçümleri “Hubble sabiti”ni tahmin etmemizi sağlar, o da evrende mesafe kestirmeye yarar. Şimdiki en iyi tahmin: 73 km/sn/Mpc.
Yani: Diğerine 1 megaparsek (3,26 milyon ışık yılı) uzak bir gökada, Büyük Patlama’ya bağlı genişlemeden ötürü 73 km/sn daha hızlı uzaklaşır.
Gökadanın hızı, yaydığı ışık dalgalarının esneyişinden anlaşılır (kırmızıya kayma). Bununla ve Hubble sabitiyle mesafe tahmin edilebilir.
Not: Mesafe çok da anlamlı değildir. Işığın hızı yüzünden daima bir cismin “daha önceki haline” olan mesafe ölçülmüş olur.
Gökbilimciler bir gökadaya olan uzaklık yerine, “kırmızıya kayma”ya başvururlar; bize olan uzaklığın daha anlamlı bir ölçümüdür bu.
Kaynak: bilenyok.com
Gökadaların Uzaklığını Nereden Biliyoruz?
Gökadaların Uzaklığını Nereden Biliyoruz?
[Teşekkür Butonu][Sosyal Medya Hesaplarımız][Site Kuralları]
"Özgürlük uğrunda herşeyi göze alabilenlerin hakkıdır!"
"Özgürlük uğrunda herşeyi göze alabilenlerin hakkıdır!"